नफा तोटा सुत्रे व शाब्दिक उदाहरणे

नफा-तोटा संबंधित सर्व संकल्पना स्पष्ट करणे, सर्व महत्त्वाची सुत्रे व नमूना शाब्दिक उदाहरणे सोडवा. 

(१) खरेदी किंमत - माल ज्या किंमतीला घेतात ,त्या किमतीला खरेदी किंवा खरेदीची किंमत असे म्हणतात.

(२) विक्री किंमत - माल ज्या किंमतीला विकतात ,त्या किमतीला विक्री किंवा विक्रीची किंमत असे म्हणतात.

(३) नफा - खरेदीपेक्षा विक्री जास्त असल्यास नफा होतो.

(४) तोटा - खरेदीपेक्षा विक्री कमी झाल्यास तोटा होतो .

(५) खरेदीच्या किमतीत केवळ खरेदीच्या किमतीचा विचार करून चालत नाही, तर माल विक्रीला ठेवण्यापूर्वी त्यावर केलेले इतर खर्च ....  उदा., वाहतूक खर्च ,हमाली , कर ,दुरूस्तीसाठी केलेला खर्च यांचाही विचार करावा लागतो .

(६) एकूण खरेदी = मूळ खरेदी + इतर खर्च .

(७) नफा व तोट्याचे सूत्र :

a) नफा = विक्री-खरेदी

b) तोटा =खरेदी - विक्री

c) i) खरेदी = विक्री - नफा

ii) खरेदी = विक्री + तोटा

d) i) विक्री = खरेदी + नफा

ii) विक्री = खरेदी - तोटा

शिष्यवृत्ती परीक्षा - गणित संबंधित सर्व घटकनिहाय pdf, video, Online Test साठी येथे टच करा.

नफा-तोटा नमुना प्रश्न

(१) ४९६३ रुपयांस खरेदी केलेल्या वस्तू ५३५४ रूपयांस शिकवल्या , तर या व्यवहारात किती नफा अथवा तोटा होईल ?

१) ₹ ३९१ तोटा होईल

२) ₹ ४०९ नफा होईल

३) ₹ ३९१ नफा होईल

४) ₹ ४९१ तोटा होईल

  स्पष्टीकरण : येथे विक्रीची किंमत खरेदी किमतीपेक्षा जास्त आहे . म्हणून, या व्यवहारात नफा होईल.

नफा = विक्री - खरेदी  

₹ ५३५४ - ₹४९६३ = ₹३९१

पर्याय (३) हे अचूक उत्तर आहे.

(२) सलीमने ₹ २५ प्रकरणी डझन या दराने ३ डझन पेन्सिली खरेदी केल्या व त्या प्रत्येकी ₹ ३ प्रेमाने शिकवल्या ,तर या व्यवहारात त्याला किती नफा झाला ?

१) ₹ ३३

२) ₹ ११

३) ₹ ३६

४) ₹ ४५

स्पष्टीकरण : खरेदी किंमत = ₹ २५ × ३ ₹ ७५

विक्री किंमत = (३ × १२ )× ३ = ₹ १०८  (१ डझन = १२ पेन्सिली

३ डझन = ३× १२ = ३६ पेन्सिली)

नफा = ₹ १०८ - ₹ ७५ = ₹ ३३

पर्याय (१) हे अचूक उत्तर आहे .

(हे उत्तर आपण १ डझन पेन्सिलींच्या विक्रीतून मिळणारा नफा आधी काढूनही मिळवू शकतो.)